دوشنبه 28 اسفند 1391
مطلبی از کمیته زنان درباره ی نکاح
نکاح آثار مثبت وم منفی ای دارد که به ترتیب آثار نکاح نکات منفی آن نیز قید می گردد:
با توجه به مواد 1041 و 1043 و 1044 به سن ازدواج مقرر قانونی و اجازه یا اذن ولی اشاره شده که نکات مثبت و منفی آن به صورت ذیل است:
نکات مثبت :
نکاح زیر 13 سال برای دختران نافذ و قانونی نیست و اجازه دادستان یا حاکم برای تنفیذ آن شرط است و ملاک برای ازدواج قابلیت جسمی و قدرت جسمانی با توجه و نظر دادگاه برای افراد زیر 13 ال دختر و پسر 15 ساله می باشد، در ضمن در قانون سال 1310 ولی قانونی که نسبت به زیر 13 سال و عدم استعداد جسمانی اقدام می کردند دارای حبس تادیبی و جزای نقدی بودند .ه در قانون جدید و تصحیحات آن حذف گردید.
نکات منفی:
اجازه ولی لازم است ولی می توان با اثبات عدم عقلانی بودن آن نزد قاضی دادگاه اجازه ازدواج را گرفت در ضمن اثرات منفی ازدواج های زیر 13 سال یا کلا زیر 15 سال برای دختر و پسر شامل موارد ذیل می باشد هرچند قانونی باشد: باروری های زودرس،طلاق و عدم تفاهم در سنین 18 و بالتر با فرزندان معصوم دیگر که دطبق آما این گونه ازدواج ها در مناطق محروم کشور با رشد بالا بوده که 700 عدد آن شناخته شده است.
اثر اول: مهریه
فلسفه مهریه:
صدق از بابت نحله ،منع زن از معامله و تجارت به هر دلیل، نوعی جبران محرومیت ها و محدودیت های مالی زن ،نقصان سهم الارث زوجه در ارث ،وسیله کنترل تمایلات و برهم نزدن زناشویی
اثرات مثبت: مهریه در حکم یک چیز معین اعم از حق،عین و منفعت است که با توجه به فلسفه مهریه اثرات مثبت آن است و که زن مالک آن می شود پس از عقد و طرفین نقش پر رنگی در انتخاب مقدار آن دارند هر چند که در صورت عدم تعیین آن مهرالمثل تعیین می شود و زن حق حبس مهریه دارد تا زمانی که تمکین خاص نکرده
از جهت دیگر نیز طبق تورم و قیمت روز قابل مطالبه است و زنان می توانند با رجوع به دادگاه حکم محکومیت مرد و طلاق را به صورت احتیاطی بگیرند و حتی محکوم علیه را بازداشت نمایند.
اثرات منفی: متاسفانه در مهریه طبق لایحه اصلاح حقوق خانواده مهریه مرز بندی شده و از مهریه های بالاتر از وضع اقتصادی نامتناسب و غیر متعارف مالیات تصاعدی دریافت می شود هرچند که در روند های طولانی مدت طلاق زنان مجبور می شوند مهریه خود را بخشیده یا کم نمایند که از تکالیف قانونی آنها نیست و بخشنامه رئیس قوه ی قضاییه راه فرار از پرداخت مهریه را باز گذاشته و فرد دیگر بازداشت یا محکومیت نمی شود و تنها تقسیط می شود.
پیشنهادت: ازدواج با آگاهی و بینش و و تعیین مهریه بر پایه توانایی مرد در حین ازدواج که امکان ضمانت در پرداخت مهریه از سوی شخص ثالث وجود دارد.
اثر دوم:
اجرت المثل
اجرت المثل ریشه تاریخی ندارد و بعد از انقلاب و قانون سال 70 وضع شده است.
اثرات مثبت:
اجرت المثل طبق قانون 1130 و 1119 و 1029 و 1146 در موارد خاص قابل مطالبه است کارهایی که شرعا و قانونا بر عهده زن نیست و شوهر دستور بدهد و زن نیز قد تبرع نداشته باشد که مصوبه مجمع تشخیص مصلحت صحه گذاشته است همچنین زن تمکن مالی نداشته و نیاز مند شوهر باشد و تقاضای طلاق از سوی مرد باشد و زن می تواند اجرت المثل را تا صدور گواهی عدم امکان سازش در خواست کند هرچند که در طلاق و فوت قانون مسکوت است و در اجرای صیغخ طلاق و ثبت در دفتر باید حقوق شرعی و و قانونی زوج تادیه گردد که شامل مهریه،نفقه و جهیزیه می شود.
نکات منفی:
همچنان که به زن این حق داده شده ولی بار اثبات عدم تخلف زن با اقرار زوجخ است که اینجا دست زن بسته می شوئد و زن در بعضی موارد با مشکلات اثبات ثروت مرد روبرو است.و مباحثی که طبق قانون مطرح شده است
اثر سوم: نحله
نحله نوعی پرداخت مهریه است با توجه به سوره بقره آیه 241 که در آن توجه به وضعیت مالی شوهر شرط است
اثرات منفی: نحله در دوران زوجیت قابل مطالبه نیست و پس از صدور گواهی عدم امکان سازش قابل اجراست و زن متقاضی آن باید رفتار صحیح خود را ثابت نماید و حتی با ارتدادو قبل از نزدیکی مهر المسمی و مهریه به ط.ور کامل به زن تعلق می گیرد.و حکم آن قطعی است.
اثر چهارم:
نفقه
اثرات مثبت:
نفقه در عقد دایم مطرح است و شامل تمام نیازهای زوجه حتی درمان و دارو او را نیز در بر می گیرد و عرف و عادت منطقه نیز سهم موثری دارد که در مورد مطالبه آن حال بودن شرط است و شمولش متغیر و غیر ثابت است جز در نفقه زوجه توسط اقارب که شرایطی است: زوجه در عده وفات نباشد و شوهر دوم اختیار نکرده باشد .
همچنین ضمانت اجرای مستنکف آن حقوقی: امکان رجوع به دادگاه و تعیین توسط کارشناس و برداشت از اموال فرد متخلف حتی شخص ثالت را نیز در بر دارد و حتی به حاکم می توان برای طلاق رجوع کرد و اجبار فرد را برای طلاق خواست(مواد 1025 و 1129) و کیفری آن فرد به شلاق محکوم می گردد همچنین حبس بر طبق ماده 642 ق.م.ا
اثرات منفی:
در مورد گذشت از فرد متخلف قاضی مخیر بین تخفیف یا صرفنظر کرد از تعقیب مخیر است و در جهت مطالبه آن موارد لازم است زن تمکین خاص و عام کرده باشد که اثبات آن نیز گاهی با سختی است و برای آن پرداخت هزینه دادرسی یا ابهام و نقض قوانین به صورت فعلی آن نیز مشکلاتی را فراهم می سازد و طبق ماد ه ی 7 لایحه هر فردی که حضانت طفل دارد حق اقامه ی دعوا و مطالبه ی نفقه بر محجور را دارد و نظر کارشناس از مراکز مشاوره و خانواده باید تهیه شود. اگرچه که مشکلات اقتصادی و ضعف بعضی زنان خود مشکل ساز است و باعث تضییع حقوق آنان می گردد.
اثر پنجم:
حضانت و نگهداری از طفل
نکات مثبت:
در تربیت طفل براساس مواد 1104 و مواد دیگر زوجین در تربیت طفل تشریک مساعی داشته و رعایت مکصلحت طفل شر مهم در تربیت او است و حضانت تا 7 سالگی در صورت جدایی با پدر یا ولی قهری است.و در ماده 1170 و 1173 به عدم صلاحیت حضانت کافر بر مسلمان اشاره شده و همچنین در صورت انحطاط اخلاقی پدر یا مادر باید افراد مطلع به پلیس خبر داده تا دادگاه حضانت را از آنها بگیرد و در صورت عدم غبطه طفل توسط ولی قهری با تقاضای اقارب وی یا به درخواست ریئس حوزه ی قضایی می توان آنها را رد صلاحیت کرد
نکات مفی:
در بحث حضانت از فرزندان توجه بیشتر به پدر و جد پدری است و به مادر کم توجهی شده است بالعکس کشورهای دیگر که به زنان توجه نموده و حتی در دوران بارداری و زایمان برای زنان و مردان مرخصی قائل شده و به زنان توجه کمتری شده است و همچنین متاسفانه در بسیاری موارد خود خانواده ها باعث بی اطلاعی مقامات مسئول از رفتار ناخوشایند خود شده و این نیز یکی از معایب است.
نکات دیگر:
نکات مثبت : لعان که در قانون به آن اشاره شده ولی عملا دیگر کاربردی ندارد که یکی از فواید گکذر زمان است که عملا این رسوم کاربرد خود را از دست داده است.
نکات منفی:
در مواد 1059 و 1060: به عدم امکان ازدواج زن مسلمان با کافر اشاره شده که نقض حقوق بشر است و علت آن عدم غبطه و مصلحت نسبت به زنان بوده است ولی از جهت مقابل ازدواج مرد مسلمان با کافران کتابی است که حتی از نظر خمینی ازدواج مرد مسلمان با زرتشتیان باطل است و امکان ازدواج مجدد طبق لایحه حمایت از خانواده است که اختیار همسر دایم بعدی با اجازه دادگاه پس از احراز توانایی مالی مرد و تعهد بر اجرای عدالت امکان پذیر است.