فصلنامه پژوهش هاي فلسفي - كلامي

Theological-Philosophical Research

فصلنامه فلسفه غرب، فلسفه اسلامي، كلام جديد، كلام اسلامي، عرفان و اخلاق داراي رتبه علمي - پژوهشي (علوم انساني) سال سيزدهم، شماره 3  (پياپي 51)، بهار 1391

 معرفت شناسي حقوقي از ديدگاه دانشمندان مسلمان

احمد ديلمي  ، صص59-33

 برای دریافت این مقاله رجوع کنید به :

معرفت شناسی : مقدمه معاصر نظریه شناخت

نویسنده : Robert Audi

انتشارات : روتلج ، نیویورک ، چاپ دوم ، 2003

این کتاب جامع مفاهیم و نظریه های اصلی برای فهم  شناخت را معرفی میکند و

برای دانشجویانی که دروس مقدماتی فلسفه را گذرانده اند  در نظر گرفته شده است

 موضوعات مطرح شده شامل :ادراک و بازتاب مبانی شناخت،ماهیت ، ساختار و انواع شناخت میباشد  . دامنه  شناخت  در عرصه های بسیار مهم اخلاق ، علم و دین نیز  در نظر گرفته شده است.

رجوع کنید به :

شهود گرایی :مقالات معرفت شناسی

انتشارات آکسفورد

نویسندگان : Earl Conee, Richard Feldman

2004

شهود گرایی نگرشی اشت درباره شرایطی که به موجب آن یک شخص به لحاظ معرفتی در داشتن یک نگرش دوگانه انگار  خاص نسبت به یک وضعیت ،توجیه شده است.

 در شهود گرایی نگرش های توجیه شده تماماً توسط شواهد فرد، تعیین شده است.

 البته این یک دیدگاه سنتی از توجیه است

مقالات این مجله این  نگرش سنتی را ارتقاء میدهد و به روشن شدن  ارتباط بین ارزیابی های معرفتی باورها و ارزیابی شیوه های به کار گرفته شده که باورها را شکل میدهند کمک می کند.

رجوع کنید به :

اظهار نظر(آرتور دانتو) درباره ساختار معرفت شناسی حقوق بشر گیورث :یک مسئله غیر اصیل ؟

آرتور دانتو[1]

فلسفه ، دانشگاه کلمبییا

به نظر گیورث همه انسانها به صرف انسان بودن شان به طور مساوی از حقوق بشر برخوردارند . وی سعی میکند که اثبات کند حقوق بشر وجود دارند و این چنین اثباتی برای وجودیت این حقوق لازم است.اما آرتور دانتو اظهار نظر میکند که ما فلاسفه نباید سعی در اثبات وجودیت حقوق بشر داشته باشیم.

رجوع کنید به:

کنفرانس معرفت شناسی راتگرز-2013

کنفرانس دهم از  سری همایش های معرفت شناسی دو سالانه ، در راتگرز  برگزار میشود. این کنفرانس در در نیوبرانزویک، نیوجرسی برگزار خواهد شد

تاریخ کنفرانس  10 ام و 11 ام ماه مه 2013 میباشد

رجوع کنید به

معرفی کتاب:

پژوهشی تطبیقی در معرفت شناسی معاصر

پدید آور : حسین زاده ، محمد ، 1385

نوشتار حاضر پژوهشی تطبیقی درحوزه معرفت شناسی معاصر است. این حوزه رویکرد ویژه‌ای درمعرفت شناسی است که به فیلسوفان تحلیلی و فلسفه کشورهای انگلیسی زبان اختصاص دارد. در این اثر, عمده‌ترین مباحثی که در معرفت‌شناسی معاصر مطرح شده, درضمن چند فصل عرضه می‌گردد. در فصل اول, معرفت شناسی مطلق و مقید و رویکردهای معرفت شناسی مطلق‌؛ یعنی رویکرد قدما, رویکرد مدرن و رویکرد معاصر؛ شرح داده شده, جایگاه معرفت شناسی معاصر در فلسفه مغرب زمین تبیین شده است. در فصل دوم, ابتدا معانی و کاربردهای لغوی واژه 'معرفت' شرح داده شده, تفاوت آن با تحلیل فلسفی مطرح گردیده, سپس تعریف رایج معرفت ذکر شده, نقد و بررسی می‌شود. مباحث دیگر کتاب عبارت‌اند از: 'باور', 'صدق', 'موجه سازی', 'مبناگروی', 'نقد مبناگروی', 'قرائت‌های مبنا گروی', 'مبناگروی از منظر اندیشمندان مسلمان'.

رجوع کنید به :

مفاهیم بنیادین در معرفت شناسی                                                                                 
(چالش های نوین در معرفت بشری)))

چاپ اول، 1382 شمسى

تعداد صفحه 144

در نوشتار حاضر، بخشی از مفاهیم اساسی در معرفت‏شناسی و مهم‏ترین مباحث و چالش‏ها در این حوزه به‏بحث گذاشته شده و تصویری دقیق و نقدی از آن‏ها ارائه شده است. مفاهیم و چالش‏های مورد بحث در این‏نوشتار، عبارتند از:
1. موجه سازی، درون گروی و وظیفه‏شناسی
2. قرائت‏های مبنا گروی در باب باورهای حسی
3. پیشین و پسین و معرفت پیشین

رجوع کنید به :

برای دسترسی آزاد به منابعی از قبیل :

وضعیت های معرفت شناسی

منابع معرفت شناختی

حوزه های خاص معرفت شناسی

هنجارمندی معرفت شناختی

معرفت شناسی اجتماعی و غیره

رجوع کنید به :

معرفت

مجله معرفت شناسی فردی و اجتماعی

معرفت یک مجله  جامع از معرفت شناسی در سنت تحلیلی است که رویکرد های اعم از رسمی و غیر رسمی را  دعوت میکند. 

در میان مباحث "سنتی" اصلی آن دانش، توجیه، شواهد، دلایل، عقلانیت، شک و تردید، حقیقت، احتمال، هنجارها و ارزش های معرفتی، و روش شناسی است. این مجله توجه ویژه ای به مسائل مربوط به معرفت شناسی اجتماعی، از جمله شهادت، اعتماد، اختلاف، نسبیت، تنوع و تخصص، قضاوت جمعی، و ارزیابی معرفتی  از نهادهای اجتماعی اختصاص داده است.

برای اطلاع بیشتر رجوع کنید به :

 Synthese

مجله بین المللی برای معرفت شناسی، روش شناسی و فلسفه علم

برای مشاهده آرشیو آن از جلد اول در  1936،  الی جلد صدو هشتاد و هشت در 2012،

رجوع کنید به :

 نگاهی به تفسیر و انتقادات دامت از آموزه های فرگه پیرامون مباحث معنا شناسی

  معرفحسین خانی،علی

نشریه: اطلاع رسانی و کتابداری » کتاب ماه فلسفه » مهر 1389 - شماره 37

(9 صفحه - از 41 تا 49)

فرگه،در راستای تحلیل مفهوم شهودی معنا،به مباحث بسیار مهم و گوناگونی می‌پردازد که از آن جمله می‌توان به آموزه‌های وی در باب محتوای خبری،ارجاع،تن،نیرو و اندیشه اشاره کرد.هریک از این‌ مباحث به‌طور گسترده‌ای،به وسیلهء بسیاری از فلاسفهء بزرگ تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است.جدا از تأثیرگذاری عمیق این آموزه‌ها،انتقادات‌ و بازبینی‌های بسیاری نیز در باب آنها مطرح شده است.مایکل دامت،به‌ عنوان یکی از مهمترین فلاسفهء تحلیلی و از اصلی‌ترین شارحان و در عین‌ حال،منتقدان فرگه،به‌طور مفصل پیرامون این مباحث نگاشته است.در این نوشتار،اصلی‌ترین آموزه‌های فرگه،پیرامون مباحث معناشناختی و فلسفهء زبان،با تأکید بر تفسیر دامت از آنها مطرح شده و همزمان،مهمترین‌ نقدهای دامت بر این آموزه‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.

برای دانلود فایل pdf  رجوع کنید به :

 شناخت و معرفت

یک مجله بین المللی از معرفت شناسی

جلد سوم ، شماره دوم ، 2012

تاریخ معرفت شناسی، صص 308-297

نویسنده : Valentin Sorin COSTREIE

تئوری فرگه که ریاضیات  قانع کننده است  و دفاع آن در برابر فرمالیسم  و روانشناسی یک تفسیر کلیدی با ارزش فراهم می کند . مفاهیم فرگه تنها نتیجه صرف برخی از بازتاب های عمیق  بر زبان نیست ، بلکه نقش مهمی را در بیان  برنامه های فرگه در مبانی ریاضی  ایفا می کند.

برای اطلاع بیشتراز این مقاله و آرشیو های این مجله  رجوع کنید به :

نویسنده : آلن گیورث( (Alan Gewirth

دانشگاه  فلسفه شیکاگو

مجله فلسفه اجتماعی و سیاست ، جلد 1،شماره2  ،مارس 1984

حقوق بشر حقوقی هستند که همه افراد به طور مساوی  به سادگی از آن برخوردارند. اما آیاچنین حقوقی وجود دارند؟ چگونه، برای همه، ما می دانیم که وجود دارند؟

من می خواهم در این مقاله  به این سؤال و سؤالات مربوطه موجود بپردازم.

سوالات مفهومی

تلاش برای پاسخ به هر یک از این پرسش ها، سوالات مفهومی بیشتری را به وجود می آورد .

در چه عملکردی حقوق بشر وجود دارد؟این به چه معنی است که حقوقی از این قبیل وجود دارند  یا افراد این حقوق را دارند ؟

این سوال، به نوبه خود، یک سوال در مورد ماهیت حقوق بشر  به وجود می آورد. اصطلاح "حقوق بشر" چیست ؟

 در شروع  اشاره ای  به تقسیم بندی مشهور هوفلد از چهار نوع مختلف از حقوق  داریم : حقوق بشر در درجه اول حق ادعا هستند .

این  به فهم  ما از این و دیگر جنبه های حقوق بشر کمک می کند ، اگر ما توجه داشته باشیم که ساختار کامل یک حق ادعا با استفاده از فرمول زیر داده می شود

 A  حقی دارد  نسبت به x علیه B به موجب Y

پنج عنصر اصلی در اینجا وجود دارد.

برای اطلاع بیشتر رجوع کنید به :

معرفت شناسی

نویسنده : ریچارد فلدمن[1]

تاریخ انتشار : 19 دسامبر 2002

پیچیده در عین حال در دسترس و آسان برای خواندن .

معرفی از  مسائل فلسفی معاصر در مورد دانش و عقلانیت، فراتر از بررسی معمول شیرین و مطلوب از دیدگاه های عمده ی در حال حاضر ،میرود تا استدلال موجود را نشان دهد. دراین راستا ، نویسنده ترکیبی منصفانه و متعادل از مواضع استاندارد معرفت شناسی را با موقعیتهای خود با دقت فراهم می کندو یا به تجزیه و تحلیل هر یک ازمفاهیم می پردازد.

پرسش های معرفت شناختی.تجزیه و تحلیل سنتی از دانش است. اصلاح تجزیه و تحلیل سنتی از دانش است.

برای ادامه مطلب رجوع کنید به :

کتاب درآمدی جدید به معرفت شناسی نوین

Modern Epistemology: A New Introduction

Nicholas Everitt & Alec Fisher

McGraw-Hill, Inc. 1995

نیکلاس اوریت استاد فلسفه در دانشگاه وست انجیلیا است و آلیس فیشر نیز استاد منطق، فلسفه و تفکرد نقدی در دانشگاه وست انجلیا است. برخی ویژگی‌های این کتاب عبارت‌اند از: نویسندگان در ضمن سیزده فصل و دو ضمیمه با بکارگیری زبان ساده، استفاده از مثال‌های متعدد و افزودن تمرین‌هایی به پایان هر فصل کوشیده‌اند کتاب را به متنی خودآموز برای فراگیری مباحث معرفت‌شناسی تبدیل کنند. در این کتاب به نقش دانش منطق در مباحث معرفت‌شناسی توجّه خاصّی شده است. تاثیر پذیری نویسندگان کتاب از آرای لودویگ ویتگنشتاین به‌ویژه در زمینة زبان خصوصی, دیدگاه‌های ویلیارد کواین به ویژه در بحث ردّ تمایز تحلیلی و ترکیبی و معرفت‌شناسی طبیعی شده آراء ریچارد رورتی مشهود است

برای اطلاع بیشتر رجوع کنید به اینجا و اینجا 

  کتاب معرفت شناسي(مقدمه اي بر نظريه شناخت)

اثر لوئيس پي.پويمن است که توسط انتشارات دانشگاه امام صادق عليه السلام چاپ و منتشر شده است.اين کتاب شامل نوزده فصل(چه چيزي را مي توان شناخت،سنت شکاکيت،شکاکيت نوين،ادراک حسي/ معرفت ما به خارج،معرفت چيست،نظريات توجيه 1،نظريات توجيه 2،نظريات توجيه 3،برون گرايي نوين/نظريه تضمين و عمل کرد صحيح،معرفت شناسي طبيعت گرايانه،معرفت شناسي فضليت محور،معرفت پيشيني، حافظه،اذهان ديگر،ماهيت باور،باور و اراده،اخلاق باور،باوروتصديق،معرفت شناسي و باور ديني) مي باشد.

برای خرید کتاب رجوع کنید به :

ایمانوئل کانت «تبیین جایگاه مقوله معرفت در سیر تاریخی فلسفه »

، به واقع موجد تحولی بزرگ در فلسفه بود و به تعبیر مارتین هایدگر ، کانت بر زندگی همه ما سایه افکنده است .تلاش کانت در تبیین مبانی فلسفی شناخت به نحوی بوده است که از آن به انقلاب کپر نیکی در فلسفه یاد می شود . سؤال تازه ای که کانت مطرح کرد ، به ساده ترین وجه آن بود که نسبت عین و ذهن ( یا نسبت ادراک کننده و ادراک شونده یا فاعل شناسایی و مستقل شناسایی ) بر چه پایه ای استوار است ؟ به عبارت دیگر ، دلیل مطابقت شی ء با ادراکات و تصورات ها ( یعنی صورتی که در ذهن حاصل می شود ) چیست ؟

انقلاب کپر نیکی کانت ، به جهت پاسخی بود که به این سؤال داد و حدود معرفت و شناخت آدمی را به موجب آن تبیین کرد. کانت معتقد بود که ما فقط در ظرف زمان و مکان می توانیم به اشیاء و امور معرفت حاصل کنیم. از نظر وی ، فهم ما با شیء منطبق نمی شود ، بلکه این شیء است که با فهم ما انطباق می یابد. در واقع از نظر کانت ، معرفت و شناخت ،عبارت از قضایایی درباره اشیاء متحیز در زمان و مکان و تابع قوانین ناشی از قوه فاهمه است .

شناخت ،به معنای اطلاق مفاهیم بر داده های حسی است . بنابر این کانت با تعیین حدود معرفت آدمی ، آنرا تنها در محدوده دنیایی که شهود یا ادراک حسی در آن میسر باشد ، امکان پذیر می داند. از نظر کانت ، استفاده از منطق نیز برای جلوگیری از وقوع خطا در فکر است نه برای کسب معرفت درباره جهان.

مختصر آنکه ، کانت در پاسخ به این سؤال که اساس معرفت ما چیست؟ می گوید ، ما به چیز ها در این جهان معرفت حاصل می کنیم چون آنها خود ساخته ما هستند ، البته نه به معنای آنکه ایجادشان کنیم و هستی آنها از ما باشند ، بلکه از لحاظ صورتی که به هر چیز میدهیم . بنابر این مفاهیمی که به کار می بریم ، تنها در زمینه تجربه های ممکن الحصول معتبر است و خارج از آن ، تهی از محتوا و فاقد دلالت عینی است.

در واقع بررسی سیر تاریخی و تطور فلسفی معرفت شناسی ، حکایت از فرایندی نسبتاً منظم دارد که با وجود ابهامات و تعارضات موجود در آن قابل مشاهده است . در این راستا ، نخستین نظریات معرفت شناختی تمایل به قطعی ، بادوام و کلی دانستن معرفت انسانی دارد. در حالیکه به تدریج و همزمان با حرکت به سمت دوران معاصر از قطعی و دائمی دانستن مقوله شناخت کاسته شده و بر نسبی دانستن آن افزوده می شود.[1]

نقش جان لاک و دیوید هیوم در سیر تطور فلسفی معرفت شناسی

پس از دکارت , جان لاک , مؤسس مکتب تجربی انگلیس و به تعبیری , ادامه دهنده خط مادی فلسفه دکارت عقیده داشت که یگانه سرچشمه معرفت انسانی ( به استثنای ریاضیات و منطق )حس و تجربه است و تصور فلسفی وجود ندارد. معرفت نیز , به نوبه خود , عبارت از ادراک موافقت یا مبانیت دو تصور با یکدیگر می باشد. تصورات بسیط در نتیجه عمل اشیاء خارجی بر ذهن به دست می آیند و تصورات مرکب از ترکیب تصورات بسیط.

دیوید هیوم , پس از جان لاک , فلسفه تجربی را به نتیجه منطقی نهایی آن رسانده و به تعبیر برتر اند راسل , بن بستی ایجاد کرد که تا به امروز به رغم مساعی بزرگترین فلاسفه , از جمله کانت , گشوده شده است. در مورد منشأ تصورات و شناخت آدمی , هیوم نیز در اصل با دو سلف نامدار خود , لاک و بارکلی , موافق است یعنی شناخت انسان را محصول ارتسامات و تجربه می داند , چیزی که وی اضافه نمود و در تاریخ فلسفه دارای اهمیت اساسی است یکی انکار مفهوم جوهر , به ویژه نفس یا خود به عنوان جوهری قا ئم به ذات و مستقل است و دیگری , انتقاد ساختار شکنانه ای است که از مفهوم علیت به عمل آورد.1

 1 اردکانی، عباس باقرپور،سالنامه ایرانی حقوق بین الملل و تطبیقی ، شماره اول ، تهران : گنج دانش ، 1384

سیر تطور فلسفی معرفت شناسی

درباره منشأ اصلی شناخت آدمی یا سرچشمه تصورات ، از قدیمیترین ایام دو نظر وجود داشته است . برخی بر این اعتقاد بودند که تصورات از بیرون به ما رسیده و ذهن ما همچون صحیفه ای پاک است که قلم تجربه مطابق بعضی قواعد املاء و انشاء روزانه بر آن چیزهای جدیدی می نگارد. دسته دیگر بر این باور بوده اند که تصورات با انسان زاىٔيده شده و ذهن آدمی نخستین مخزن معانی کلی است و کار جهان برون و محسوسات ، تنها بر انگیختن تصوراتی است که قبلاً در ذهن به حالت کمون وجود داشته است. اصحاب عقیده نخست را پیروان اصالت حس ((sensualists یا اصالت تجربه (Empiricists( می نامند و گروه دوم را اتباع اصالت روح (piritualists) یا اصالت تصور یا اصالت معنا (Idealists) . فیلسوفانی چون جان لاک ، [...]و هیوم ،معروفترین تجربیان یا پیروان مکتب اصالت تجربه و افرادی چون اسپینوزا و لایب نیتس از شاخص ترین طرفداران اصالت معنا بوده اند. در واقع گروه نخست به تصورات فطری یا پیشین (مستقل از تجربه) اعتقاد و گروه دیگر ، به حس و تجربه و تصورات پسین (مشتق از تجربه ) باور داشته اند.

در این میان ، دکارت که به تعبیری بنیانگذار فلسفه جدید و از پدید آورندگان علم در قرن 17 نیز به شمار می رود ، به عقیده بسیاری از اهل نظر ، مؤسس و پدر فلسفه جدید بوده است. این در حالی است که یکی از مهمترین جنبه های کار دکارت ، تأکید بر بحث شناخت یا معرفت شناسی ، یعنی چگونگی حصول شناخت برای آدمی می باشد. از نظر دکارت برخی تصورات به کوشش خود انسان برای وی حاصل نشده است و لاجرم باید فطرتاً در او موجود باشند. به عقیده دکارت ، تصورات فطری در ما وجود بالقوه دارند نه بالفعل و قوه حصول اینگونه تصورات در سرشت ماست.[1]

مفهوم شناسی و سیر  تطور فلسفی معرفت شناسی

سالنامه ایرانی حقوق بین الملل و تطبیقی –شماره اول – 1384

تهران : گنج دانش ، داد آفرین 1384

عباس باقرپور اردکانی

مفهوم شناسی:

اصطلاح معرفت شناسی [1]  به شاخه ای از فلسفه اطلاق می شود که با نظریه های مربوط به ماهیت ، مبانی و محدودیت های شناخت سر و کار دارد. این شاخه از فلسفه در واقع از قرن 17 به بعد بود که به یکی از موضوعات اساسی و بنیادین فلسفه تبدیل شد و این امر، خود ناشی از تلاشی بود که فلاسفه برای ایجاد هماهنگی میان نظریه شناخت با تحولات صورت گرفته در قلمرو اندیشه های علمی (به ویژه علوم تجربی )به عمل آوردند.

دایرةالمعارف بریتانیکا معرفت شناسی را مطالعه ماهیت ، منشأ و محدودیت های معرفت بشری دانسته  که از کلمات یونانی episto   (به  معنی شناخت ) و logos  (به مفهوم دلیل عقلی ) مشتق شده است. در واقع سؤال اساسی در معرفت شناسی آن است که ماهیت شناخت چیست؟به عبارت دیگر چه چیزی را می توان شناخت؟ نظریات گوناگونی اراىٔه شده ، رایج ترین آن، باوری صادق ( (true beliefرا معرفت (شناخت )گویند. چه چیزی باید به باور صادق افزوده شود تا آنرا به مقوله معرفتی تبدیل کند؟

فلاسفه کلاسیک ،باور صادقی را معرفت می دانستند که به نحوی عقلایی توجیه شده باشد. نظر دیگری که اراىٔه شده : قابل اتکا بودن روشی است که بر اساس آن معرفت حاصل شده. برخی از فطری و ذاتی بودن شناخت سخن به میان آورده اند . در این رابطه ،تاریخ اندیشه بشری شاهد پیدایش مکاتب متفاوتی بوده است. از جمله : مکتب اصالت دستوری ها (Normativicism) اصالت طبیعی ها (Naturalists) پیروان اصالت زیر بنا (foundationalism)  و مکتب اصالت انجام در حلقه های هستی (coherentisism) را میتوان ذکر کرد.

چگونه میدانید که ما صاحب حقوق هستیم؟ معرفت شناسی حقوق بشر  به این سؤال میپردازد و شاید یکی از بهترین تلاشها برای پاسخ به آن ،میتواند منسوب به محقق آمریکایی آلن گیورث باشد. وی ادعا میکند که ما میتوانیم یک دفاع قاطع از حقوق بشر  داشته باشیم از طریق قیاس منطقی بر اساس ماهیت عمل. عمل در این مورد  به طور ساده اشاره می کند به هر عمل انسان هدفمند : راه رفتن ، صحبت کردن ، دوستیابی ، رأی دادن

در این مقاله ،معرفت شناسی حقوق بشر ، به طور ماهرانه ای تشریح میکند منطق پشت سر « اصل سازگاری عمومی » که بی شباهت نیست به قیاس ضروری کانت

برای اطلاع بیشتر رجوع کنید به :